Baby Bag

„კონსულტაციაზე მოსული ბავშვების 80 პროცენტი კითხულობს წვნიანი რა არის... ფიქრობენ, რომ კომპოტია,“- ენდოკრინოლოგი ელენე გიორგაძე

„კონსულტაციაზე მოსული ბავშვების 80 პროცენტი კითხულობს წვნიანი რა არის... ფიქრობენ, რომ კომპოტია,“- ენდოკრინოლოგი ელენე გიორგაძე

მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორმა, ენდოკრინოლოგმა ელენე გიორგაძემ ბავშვებში ჭარბწონიანობის პრობლემის ზრდის შესახებ ისაუბრა და აღნიშნული პრობლემის გამომწვევი მიზეზები დაასახელა:

„ახლა ისეთი დროა, რომ მშობლებს არ სცალიათ, ბებია-ბაბუებს არ სცალიათ, ის თაობა ბებია-ბაბუების, რომლებიც სახლში ისხდნენ და ბავშვებს უვლიდნენ, აღარ არიან, ამიტომ ბავშვი რჩება სკოლაში 5-7 საათამდე. კი, შეთავაზება იქ არის, რომ ბოსტნეულიც იქნება, სალათიც, მაგრამ მაინც მაკარონს ჭამს ბავშვი. ჩემი შვილიშვილები რომ მოდიან, ვეკითხები რა ჭამეს, მპასუხობენ: „კომპოტი დავლიე, მაკარონი შევჭამე.“ ვეკითხები: „რატომ,ბებო? წვნიანი არ იყო? ხილი არ იყო?“ პასუხი არის: „კი, იყო, მაგრამ მაკარონი მირჩევნია.“

კვება არის ჩვევა. ჩვენ ხომ მიჩვეულები ვართ, რომ აუცილებლად შხაპი უნდა მივიღოთ ყოველდღიურად, კბილები გამოვიხეხოთ. ოჯახებში დაიკარგა კულტურა, რომ ბავშვს სწორად კვება ასწავლო თავიდანვე. მე 64 წლის ვარ. სკოლაში რომ ვსწავლობდი, 34 ბავშვი ვიყავით და მარტო ერთი მოსწავლე იყო, რომელსაც ჰქონდა სიმსუქნე. ახლა ბაღებში და სკოლებში რომ შეხვალთ, ეს რიცხვი ბევრად მეტია. კი, კარგია, ბავშვი რომ დაიბადება, ორ წლამდე პუტკუნაა. ეს პრობლემად არ ითვლებოდა. ბავშვი სიარულს რომ იწყებდა, იკლებდა წონას.

კონსულტაციაზე რომ მოჰყავთ ბავშვები, რომ ვიწყებ ლაპარაკს: წვნიანს თუ უკეთებთ ბავშვს და თუ მიირთმევს, ბავშვების 80 % კითხულობს წვნიანი რა არის. ფიქრობენ, რომ კომპოტია. მშობლები არ მაცდიან ლაპარაკს. „ჩემი შვილი ხილს არ ჭამს და არ შეჭამს, ბოსტნეულს არ ჭამს, რძე არ უყვარს, მარტო იოგურტი.“ მე ვეუბნები: „ქალბატონო, მაშინ რატომ მოიყვანეთ კონსულტაციაზე ბავშვი? ხომ უნდა ავხსნა, რა არის მისთვის სასარგებლო.“ არავინ არ თვლის, რომ ჩვენ გენეტიკურად გვაქვს ჩადებული რა სიმაღლის იქნება ბავშვი. თუ ის ნორმალურ კვებას იცავს, ცილა საკმარისი რაოდენობითაა, ვიტამინები, მიკრო და მაკროელემენტები, ის გენეტიკურ რესურსს ბოლომდე იყენებს და შეიძლება 10 სანტიმეტრით უფრო მაღალი იყოს, ვიდრე ის ბავშვი, რომელიც მსუქანია. ამ ყველა ნივთიერებას ორგანიზმი ხმარობს მერე ჭარბ წონაში და არა იმაში, რომ სიმაღლეში წაიყვანოს ბავშვი,“- მოცემულ საკითხზე ელენე გიორგაძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„სხვა შუადღე“

შეიძლება დაინტერესდეთ

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად