„სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა“
რა ზეგავლენას ახდენს მუსიკა ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითარებაზე, რას უწყობს ხელს და როგორ მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა, როგორც ორსულობის პერიოდში, ასევე ბავშვის დაბადების შემდეგ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.
- ქალბატონო ლელი, აქვს თუ არა მნიშვნელობა ბავშვების პიროვნული, ფსიქო-ემოციური განვითარების კუთხით მუსიკას, რომელსაც ვასმენინებთ?
- სკოლამდელი ასაკი არის ის პერიოდი, როდესაც საფუძველი ეყრება და ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ადამიანის პიროვნების ჩამოყალიბება, რომელზეც პასუხისმგებლობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკისრება ოჯახს (მშობლებს) და შემდეგ მის სოციალურ გარემოს. ამ პერიოდში, გარდა კოგნიტური უნარებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პიროვნების ფსიქო-ემოციური განვითარება. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი უკვე ფლობს ემოციების ფართო სპექტრს, შეუძლია მართოს საკუთარი ემოციური რეაქციები, უვითარდება ემოციური ექსპრესია, ემპათია და შეუძლია ადეკვატურად შეაფასოს საკუთარი ქმედებები და სხვა.
ბავშვის ფსიქო-ემოციურ განვითრებაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს და ერთ-ერთი არის მუსიკის მოსმენა, რომელიც ძლიერ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე და ხელს უწყობს მის კოგნიტური, ფიზიკური თუ შემოქმედებითი უნარების განვითარებას. უძველესი დროიდან მოყოლებული მუსიკა გამოიყენებოდა, როგორც სამკურნალო საშუალება. მაგალითად, ითვლებოდა, რომ მელანქოლიის მქონე ადამიანის გართობა აუცილებელი იყო მუსიკით. ამიტომ მიიჩნევდნენ, ექიმს აუცილებლად უნდა ჰქონოდა დაკვრის და სიმღერის უნარი. არისტოტელე ამბობდა, როდესაც ადამიანი უსმენს მუსიკას, მთლიანად იცვლება მისი სულიერი მდგომარეობაო.
მუსიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მას შეიძლება ჰქონდეს, როგორც დამამშვიდებელი, ასევე ამგზნები ზემოქმედება. ის ხელს უწყობს დადებითი ემოციების განვითარებას. მრავალი კვლევა არის ჩატარებული, თუ რა გავლენა აქვს მუსიკას თავის ტვინზე და აღმოჩნდა, რომ ნებისმიერი მუსიკის მოსმენა ააქტიურებს თავის ტვინის ქერქს, განსაკუთრებით, საფეთქლის წილს, რომელიც სმენის ორგანოების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციის გადამუშავებაზე არის პასუხისმგებელი და ასევე ააქტიურებს თავის ტვინის იმ ნაწილს, რომელიც დაკავშირებულია ემოციებთან. თავის ტვინის ქერქის აქტივაცია აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, სისხლის მიმოქცევას და სუნთქვას, ასტიმულირებს აზროვნების პროცესებს და აუმჯობესებს მეხსიერებას, რაც ხელს უწყობს ადამიანის ინტელექტუალური დონის ზრდას, შედეგად უმჯობესდება შრომისუნარიანობა. სამ წლამდე ბავშვის ტვინი ყველაზე სწრაფად ვითარდება, ამ პერიოდში იღებს ყველაზე მეტ ინფორმაციას. იმისთვის, რომ მოხდეს მისი თავის ტვინის ორივე ნახევარსფეროს თანაბრად განვითარება, მნიშვნელოვანია მუსიკის მოსმენა, რადგანაც მელოდიას აღიქვამს ორივე ნახევარსფერო.
ადრეული ასაკიდან მუსიკის მოსმენა აფართოვებს ბავშვის ემოციურ გამოცდილებას, ეხმარება მას ემოციების გამოხატვას, გაცნობიერებასა და სხვისი ემოციების გაგებაში (ზოგადად ემოციური სფერო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პიროვნების ჩამოყალიბებაში), ხელს უწყობს მის სულიერ, კულტურულ განვითარებას, ასევე ავითარებს მუსიკალურ გემოვნებას, ეხმარება სოციალიზაციაში და გავლენას ახდენს მეხსიერიების, აღქმის და ყურადღების კონცენტრაციის განვითარებაზე.
გარდა ამისა, მუსიკა გავლენას ახდენს ბავშვის ფიზიკურ განვითარებაზე, რადგან შეიცავს ისეთ ელემენტებს, როგორებიცაა: რიტმი, ტემპი, მელოდია და სხვა, რაც მნიშვნელოვანია მოტორიკის განვითარებისთვის, აუმჯობესებს კოორდინაციას და მოძრაობას.
- რა სახის მუსიკას მივანიჭოთ უპირატესობა?
- უმჯობესია, ბავშვებს მრავალფეროვანი მუსიკა შევთავაზოთ: კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი და ჯაზი.
კვლევებმა აჩვენა, რომ კლასიკური მუსიკის მოსმენა, განსაკუთრებით, მოცარტის, შოპენის და სხვათა ნაწარმოებების, ამცირებს სისხლში სტრესის ჰორმონის, კორტიზოლის რაოდენობას, აქვს დამამშვიდებელი და ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი. ააქტიურებს ყურადღებას, კონცენტრაციას და აუმჯობესებს მეხსიერებას.
- მითია თუ რეალობა, რომ ორსულობის პერიოდში კლასიკური მუსიკის მოსმენა ნაყოფზე დადებით ზეგავლენას ახდენს?
- არ არის მითი. მუცლად ყოფნის პერიოდში, დაახლობით 18 კვირამდე, უკვე შეუძლია ბგერების გარჩევა. დადასტურებულია, რომ ნაყოფი თავს აბრუნებს იქით, საიდანაც ესმის ხმა და დაახლოებით 25 კვირისთვის შეუძლია დედის ხმის, სიტყვების და რიტმის გარჩევა. ის რეაგირებს, როგორც მშვიდ და დაბალ, ასევე ხმამაღალ მუსიკაზე, ამიტომ უმჯობესია კლასიკური, მშვიდი და სასიამოვნო მუსიკის მოსმენა, რომელიც იწვევს დადებით განწყობას.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
მშობლის 7 ქცევა, რომელიც ბავშვს ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბებაში ხელს უშლის
მზრუნველი და მოსიყვარულე მშობელი ყოველთვის ცდილობს, რომ ბავშვს ზიანი არ მიაყენოს, თუმცა ზოგჯერ ერთი შეხედვით უვნებელი ქმედებები ჩვენი შვილებისთვის გარკვეულ საფრთხეს შეიცავს. არსებობს მახეები, რომლებსაც თავი უნდა ავარიდოთ. ჩვენს სტატიაში მშობლების 7 ქცევას გაგაცნობთ, რომელიც ბავშვს ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბების შესაძლებლობას ართმევს.
1. შვილის დაცვა ნებისმიერი რისკისა და წარუმატებლობისგან
მშობლებისთვის რთულია შვილის წარუმატებლობასთან შეგუება. ისინი აცნობიერებენ, რომ ბავშვის პრობლემას თავად მარტივად გადაჭრიან. თუ თქვენ ეცდებით, რომ ბავშვს რისკი, გამოწვევები და წარუმატებლობები ყოველთვის აარიდოთ, როგორ შეძლებს ის მათთან გამკლავებას?! პრობლემური ვითარებები ბავშვს ბრძოლისუნარიანს ხდის და მას დაცემის შემდეგ ფეხზე წამოდგომას ასწავლის.
2. ბავშვის პოტენციალის იგნორირება
ბევრი მშობელი საკუთარი ოცნებების ახდენას შვილების ხარჯზე ცდილობს. ისინი ბავშვებს აიძულებენ ისე იცხოვრონ, როგორც თავად სურთ. მშობლები ცდილობენ შვილებმა შეავსონ ის დანაკლისი, რომელიც მათ გარკვეული შესაძლებლობების ხელიდან გაშვების შემდეგ დარჩათ. ბავშვები ვერ ახერხებენ საკუთარი ოცნებების ასრულებას და თავიანთი პოტენციალის რეალიზებას, რაც მათ ბედნიერებაში ხელს უშლის.
3. ბავშვის მეტისმეტად განებივრება
მშობლებს სურთ, რომ ბავშვებს ყველაფერი უყიდონ, რაც მათ ბავშვობაში აკლდათ. სათამაშოებით, ძვირფასი ტანისამოსით და გემრიელი ტკბილეულით განებივრებული ბავშვის ცხოვრება მხოლოდ ერთი შეხედვით გვგონია იდეალური. როგორც წესი, მშობლებს, რომლებიც ბავშვს ძალიან ათამამებენ, მისთვის უარის თქმა აშინებთ და ფიქრობენ, რომ არას თქმა მათ ცუდ მშობლებად აქცევს. ისინი ბავშვის ტანტრუმთან გამკლავებას ვერ ახერხებენ და პრობლემის მოგვარებას მისთვის სხვადასხვა ნივთის შეძენით ცდილობენ. მსგავსი დამოკიდებულება ბავსვს აფიქრებინებს, რომ ცხოვრებაში მთავარი მატერიალური საგნებია. ზრდასრულობაში ისინი მთლიანად ხდებიან დამოკიდებული მატერიალურ კეთილდღეობაზე და ბედნიერების განცდა ნაკლებად აქვთ.
4. მშობლების მიერ ოჯახში არსებული წესების დარღვევა
წესების დადგენა და შემდგომ მათი დარღვევა არათანმიმდევრულ მშობლებს ახასიათებთ. ეს კი მშობელს ავტორიტეტს აკარგვინებს. ოჯახში წესების ხშირი ცვალებადობა ბავშვს მომავალში არასტაბილურ ადამიანად აყალიბებს. ზრდასრულობაში მსგავსი ადამიანები თავს დაუცველად გრძნობენ და საკუთარი იდენტობის გაცნობიერება უჭირთ.
5. როდესაც მშობელი ცუდი როლური მოდელია
მშობლები, რომლებიც საკუთარ სიტყვებს საქმედ არ აქცევენ, ბავშვებისთვის ცუდ როლურ მოდელებს წარმოადგენენ. როდესაც თქვენ ბავშვს გარკვეული ქცევის შესრულებას სთხოვთ, თავად კი საპირისპიროს აკეთებთ, შემდეგ კი უკმაყოფილებას გამოთქვამთ, რომ ბავშვი არ გიჯერებთ, ეს იმას ნიშნავს, რომ სარკეში საკუთარ თავს ეჩხუბებით. ბავშვები ჩვენს ქცევებს აკვირდებიან, ამიტომ აუცილებელია, რომ ჩვენი სიტყვა და საქმე თანხვედრაში იყოს.
6. ბავშვის დასწავლის სირთულეების იგნორირება
ბავშვს, რომელიც საათობით ცდილობს მათემატიკის ამოცანის ამოხსნას, არ უნდა უსაყვედუროთ, რომ ზარმაცია ან მოტივაცია აკლია. ზოგჯერ ბავშვებს დასწავლის სირთულეები აქვთ და მათ მიერ მიღებული შედეგი სწავლაში ჩადებული შრომის პირდაპირპროპორციული სულაც არ არის. მსგავს შემთხვევაში, სჯობს, დახმარებისთვის ექსპერტს მიმართოთ. ბავშვზე ფსიქოლოგიური ზეწოლა კი მიუღებელია.
„საუკეთესო მშობლის“ ტიტულის მოპოვება გაცილებით მარტივია, როდესაც მშობლები ერთ გუნდად არიან შეკრულნი. სამწუხაროდ, ზოგჯერ მშობლები ერთმანეთს ექიშპებიან და ცდილობენ, რომ ერთმანეთზე უკეთესები გამოჩნდნენ. მსგავსი დამოკიდებულება ბავშვების ცხოვრებაზე ნეგატიურად აისახება და მათ ბედნიერებაში ხელს უშლის.