Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

გამონაყარი ჩვილებში - რა არის გამომწვევი მიზეზი და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

გამონაყარი ჩვილებში - რა არის გამომწვევი მიზეზი და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

ჩვილის კანზე სხვადასხვა ტიპის გამონაყარი ჩნდება, რომელიც სხეულის სხვადასხვა უბანში გვხვდება. უმეტეს შემთხვევაში მსგავსი გამონაყარი უსაფრთხოა და მარტივად განკურნებადია. მართალია, ის ბავშვისთვის დისკომფორტს წარმოადგენს, მაგრამ განგაშის საფუძველი იშვიათად არის. იშვიათ შემთხვევებში გამონაყარი სერიოზული დაავადების ერთ-ერთი ნიშანიც შეიძლება იყოს. მნიშვნელოვანია, მშობლები კარგად გაერკვნენ, თუ როდის მიმართონ ექიმს დახმარებისთვის.

ჩვილის კანი ძალიან სათუთია, მისი იმუნური სისტემა კი ჩამოყალიბების პროცესშია. პატარების კანი ძალიან ბევრ გამღიზიანებელზე სწრაფად რეაგირებს. ჩვილებში გამონაყარის მაპროვოცირებელი მიზეზებია:

  • სიცხე
  • ალერგია
  • ქიმიკატები
  • ტენიანობა
  • არომატიზატორები
  • ქსოვილები
  • ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციები

გამომწვევი მიზეზის მიხედვით, გამონაყარი შესაძლოა გაჩნდეს ბავშვის სხეულის სხვადასხვა უბანზე:

  • სახე
  • ხელები
  • ფეხები
  • კისერი
  • ნაკეცები
  • საფენქვეშა კანი
  • ტორსი

ჩვილებში ყველაზე გავრცელებული გამონაყარის ტიპებია:

  • ჩვილების აკნე, რომელიც ჩვეულებრივ სახეზე გვხვდება
  • ე.წ. „აკვნის ქუდი“
  • საფენის გამონაყარი
  • ნერწყვით გამოწვეული გამონაყარი (ჩნდება ნერწყვით ხშირი გაღიზიანების გამო პირისა და კისრის მიდამოებში)
  • ეგზემა - ყველაზე ხშირად გვხვდება სახეზე, მუხლების უკანა არეში და მკლავებზე
  • ინფექციური ერითემა, იგივე მეხუთე დაავადება - გამონაყარი, რომელსაც შესაძლოა ახლდეს ცხელება, დაღლილობა და ყელის ტკივილი
  • ხელის, ფეხისა და პირის დაავადება - გადამდები ვირუსული დაავადება, რომელიც მსუბუქად მიმდინარეობს
  • გადახურებით გამოწვეული გამონაყარი - გვხვდება ტანსაცმლით დაფარულ ადგილებში, მკლავებზე, კისერზე, მკერდზე ,ტანსა და ფეხებზე
  • ჭინჭრის ციება
  • იმპეტიგო
  • ინფექციური გამონაყარი - წითელა, ჩუტყვავილა, როზეოლა
  • კანდიდოზური სტომატიტი

აუცილებლად მიმართეთ ექიმს, თუ ბავშვს გამონაყართან ერთად აქვს ცხელება!

როგორ ვუმკურნალოთ გამონაყარს ჩვილებში?

საფენის გამონაყარი ჩვილებში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გამონაყარია. მისი მკურნალობის საუკეთესო გზაა საფენის ხშირად გამოცვლა, კანის დამცავი კრემის გამოყენება, თუ ბავშვი ძუძუთი კვებაზე გყავთ მჟავე საკვების მიღების შემცირება, ციტრუსებსა და პომიდორზე უარის თქმა. საფენის გამოცვლამდე ყოველთვის კარგად დაიბანეთ ხელები, რათა გამონაყარი არ დაინფიცირდეს.

ჩვილებში გამონაყარის გაჩენის კიდევ ერთი გავრცელებული მიზეზია ეგზემა. მისი მკურნალობისთვის საუკეთესო გზაა: გამონაყარით დაფარული კანის სუფთად და მშრალად დიდხანს გაჩერება, სპეციალური კრემები და მალამოები, პოტენციური ალერგიის არსებობის დადგენა, ექიმთან კონსულტაცია, ალერგენების გამოვლენა და ეგზემის გამომწვევი მიზეზების დადგენა.

ნერწყვით გაღიზიანების გამო გამონაყარი ჩვილებს ასევე ხშირად უჩნდებათ. როგორც წესი, ის რამოდენიმე კვირაში თავისით გაქრება, მაგრამ არსებობს დახმარების რამოდენიმე გზა: ბავშვის სახის კანის გასაშრობად ნაზად დააწექით კანს და უხეშად არ გაამშრალოთ. მოერიდეთ სახეზე საპნის გამოყენებას. ნაზად მოაშორეთ ბავშვს სახიდან საკვები. მოერიდეთ სურნელოვანი კრემებისა და ლოსიონების გამოყენებას. შეძლებისდაგვარად შეამცირეთ საწოვარას გამოყენება.

ზოგიერთი გამონაყარი, მაგალითად, ჩვილების აკნე რამოდენიმე კვირაში თავისით გაივლის.

„აკვნის ქუდის“ შემთხვევაში, გამონაყარი შეგიძლიათ დაამუშაოთ ქოქოსის ზეთით, მასზე კარგად ზემოქმედებს თავის დაბანაც.

ინფექციური გამონაყარის შემთხვევაში აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია და დაუშვებელია თვითმკურნალობა.

როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

მშობელმა ექიმს უნდა მიმართოს, თუ ბავშვს გამონაყართან ერთად აქვს ცხელება. თუ ბავშვს გამონაყარი ერთ კვირაზე მეტხანს უგრძელდება, არ ემორჩილება მკურნალობას და ჩვილს აწუხებს, აუცილებლად მიაკითხეთ პედიატრს.

თუ თქვენს პატარას უვითარდება ჭინჭრის ციება, განსაკუთრებით პირის გარშემო, ან უვითარდება ჭინჭრის ციება, რომელსაც თან ახლავს ხველა, ღებინება, ხიხინი ან სხვა რესპირატორული სიმპტომები, უნდა მიმართოთ სასწრაფო დახმარების განყოფილებას. ეს შეიძლება იყოს ძალიან სერიოზული ალერგიული რეაქციის ნიშანი, რომელსაც ანაფილაქსია ეწოდება.

გამონაყარი, რომელსაც თან ახლავს ძალიან მაღალი ცხელება, სინათლის მიმართ მგრძნობელობა, ნევროლოგიური ცვლილებები ან უკონტროლო კანკალი, შესაძლოა გამოწვეული იყოს მენინგიტით და საჭიროებს გადაუდებელ დახმარებას.

ჩვილებში გამონაყარის პრევენციისთვის: ხშირად გამოუცვალეთ ბავშვს საფენი, შეუნარჩუნეთ კანს სიმშრალე და სისუფთავე, გამოიყენეთ ჩვილებისთვის განკუთვნილი სარეცხი საშუალებები, ჩააცვით ბავშვს მსუნთქავი ქსოვილის ტანსაცმელი, უპირატესობა მიანიჭეთ ბამბას, ჩააცვით ბავშვს ამინდის შესაბამისად და დაიცავით ის გადახურებისგან, თვალყური ადევნეთ ბავშვის კანის რეაქციას მიღებულ საკვებზე, დროულად ჩაუტარეთ ბავშვს გეგმიური ვაქცინაცია, არ მისცეთ უცხო ადამიანებს ბავშვის კოცნის უფლება, გამოიყენეთ ბავშვის მგრძნობიარე კანისთვის შექმნილი შამპუნები, ლოსიონები და საპონი.

წყარო: ​Healt​hline.com

წაიკითხეთ სრულად