Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

​ტესტის საშუალებით რამდენ ხანში შეგვიძლია, გავიგოთ ვართ თუ არა ორსულად და დღის რომელ მონაკვეთში გავიკეთოთ ტესტი?

​ტესტის საშუალებით რამდენ ხანში შეგვიძლია, გავიგოთ ვართ თუ არა ორსულად და დღის რომელ მონაკვეთში გავიკეთოთ ტესტი?

დღეს ხუთშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - მეან-გინეკოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. დღეს მეან-გინეკოლოგი და ქირურგი ეკა ბუკია ორსულობის სწრაფი სადიაგნოსტიკო ტესტზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. 

ორსულობის სწრაფი სადიაგნოსტიკო ტესტი ტარდება შარდის გამოყენებით. ორსულობის დროს ქალის ორგანიზმში გამომუშავდება ჰორმონი - ქორიონული გონადოტროპინი (რომელიც ორგანიზმში მხოლოდ ორსულობის დროსაა).

არსებობს ტესტის რამდენიმე სახე. ზოგი ტესტის დროს შარდი უნდა მოათავსოთ კონტეინერში და ტესტი მოათავსოთ შარდში კონკრეტულ ნიშნულმდე რამდენიმე წამის განმავლობაში. ზოგიერთ შემთხვევაში კონტეინერიდან შარდი უნდა ამოიღოთ პიპეტის დახმარებით და დააწვეთოთ ტესტს შესაბამის ადგილას. ყველა ტესტს აქვს თანდართული გამოყენების ინსტრუქცია, რომლითაც უნდა იხელმძღვანელოთ. ტესტის სიზუსტე დაახლობით 98%-ია.

ტესტის საშუალებით რამდენ ხანში შეგვიძლია, გავიგოთ ვართ თუ არა ორსულად?

იმისთვის, რომ მიიღოთ ზუსტი პასუხი, უმჯობესია, ციკლის გადაცდენიდან 1 კვირაში ჩაიტაროთ ტესტი. თუ არ გსურთ ამდენი ხანი დაცდა, დაუცველი სქესობრივი აქტიდან მინიმუმ 2 კვირაში შეგიძლიათ ჩაიტაროთ ტესტი. თუ ორსულად ხართ, ორგანიზმს სჭირდება გარკვეული დრო ქორიონული გონადოტროპინის მინიმალური რაოდენობის გამოსამუშავებლად. ძირითადად საჭიროა 7-დან 12 დღემდე კვერცხუჯრედის იმპლანტაციიდან (ჩანაერგვიდან, მიმაგრებიდან).

ორსულობის სწრაფი სადიაგნოსტიკო ტესტი უნდა ჩაიტაროთ თუ:

  • გადაგიცდათ მენსტრუალური ციკლი. მოსალოდნელ მენსტრუალურ დღეებში გადაცდენა წარმოადგენს ორსულობის ერთ-ერთ ადრეულ სიმპტომს.
 თუ არ აწარმოებთ ე.წ. მენსტრუალური კალენდრის აღრიცხვას, ამ შემთხვევაში ცოტა რთული იქნება ორსულობის არსებობისა და ვადის დადგენა.

    ​გარდა ამისა, მენსტრუალური ციკლის გადაცდენა შესაძლოა, გამოიწვიოს სტრესმა, დიეტამ და რაიმე სხვა გინეკოლოგიურმა მიზეზმა. ​ასევე დააკვირდით, თუ მოსალოდნელი მენსტრუალური ციკლის დაწყების დღეებში მენსტრუალური გამონადენის ფერი და რაოდენობა განსხვავებულია, შესაძლოა, მიუთითებდეს ორსულობაზე. ვინაიდან მცირე რაოდენობით ვარდისფერი, სისხლიანი ან ყავისფერი გამონადენი დამახასიათებელია კვერცხუჯრედის იმპლანტაციის (ჩანერგვის) დროს. 
თუ ორსულობის ტესტი დადებითია და გაქვთ სისხლიანი გამონადენი ან სისხლდენა, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს!
  • თუ გაქვთ ყრუ ხასიათის ტკივილი მუცლის ქვედა არეში (სპაზმური შეკუმშვა), მაგრამ მენსტრუალური ციკლი კვლავ არ დაწყებულა, ამ შემთხვევაში უნდა ჩაიტაროთ ტესტი, რათა მოხდეს ორსულობის დროული დიაგნოსტირება.
  • სარძევე ჯირკვლების (მკერდის) ტკივილი. პროგრესული ორსულობის დროს იზრდება ესტროგენისა და პროგესტერონის დონე, რაც იწვევს შესაბამის ცვლილებებს თქვენს ორგანიზმში. შესაძლოა, თქვენი მკერდი ოდნავ გაიზარდოს და იყოს მტკივნეული, თუმცა პრემენსტრუალური სინდრომისთვისაც დამახასიათებელი მსგავსი ჩივილი, ამიტომ ყველა შემთხვევაში ორსულობაზე ვერ ვიფიქრებთ.
  • თუ თავს გრძნობთ სხვაგვარად - მკერდის გადიდებასთან და სპაზმურ ტკივილებთან ერთად ორსულობის ადრეულ ვადებზე შესაძლოა გქონდეთ:
  • გულისრევა
  • ზიზღი გარკვეული საკვების მიმართ
  • ხშირი შარდვა
  • თუ თქვენ მიერ გამოყენებულმა ჩასახვის საწინააღმდეგო მეთოდებმა ვერ იმუშავა (დაგავიწყდათ ან არასწორად მიიღეთ ჩასახვის საწინაარმდეგო აბები, დაგიზიანდათ კონდომი) - ამ შემთხვევაშიც უნდა ჩაიტაროთ ორსულობის სწრაფი სადიაგნოსტიკო ტესტი. 
თუ კონტრაცეფციის ზემოთ აღნიშნული მეთოდები არაკომფორტულია, შეგიძლიათ, გამოიყენოთ საშვილსნოს შიდა კონტრაცეპტივი „სპირალი“, ან გაიაროთ კონსულტაცია გინეკოლოგთან და ერთად გადაწყვიტოთ ალტერნატიული მეთოდი თავდაცვის მიზნით.
ტესტის ჩატარება უმჯობესია დილის პირველივე შარდით.

გისურვებთ ჯანმრთელობას!

წაიკითხეთ სრულად